Mọi người thường có thói quen sử dụng khái niệm tiền điện tử để nói về các loại Crypto. Tuy nhiên bản chất của tiền điện tử tương đối khác so với Crypto. Việc sử dụng sai khái niệm có thể dẫn đến hiểu lầm không đáng có. Bên cạnh tiền điện tử, Crypto, hệ thống tiền kỹ thuật số còn nhiều loại tiền khác mà bạn cần phân biệt được.
Tiền kỹ thuật số
Tiền kỹ thuật số (Digital Currency) là một loại tiền tệ chỉ tồn tại ở dạng kỹ thuật số, điện tử, chúng được được lưu trữ và luân chuyển trên hệ thống mạng. Tiền kỹ thuật số bao coin, tiền thuật toán, tiền điện tử, tiền mã hóa.
Mặc dù không có dạng vật lý như tiền tiền xu, tiền giấy. Tiền kỹ thuật số có tính năng sử dụng tương tự tiền tệ thông thường như mua bán hàng hóa dịch vụ, lưu trữ giá trị. Kèm theo đó là các đặc tính bổ sung như khả năng giao dịch tức thì, chuyển tiền dễ dàng xuyên quốc gia.
Tiền kỹ thuật số gồm có hai loại:
- Tiền kỹ thuật số phi tập trung: các hệ thống tiền kỹ thuật số Paypal, Webmoney, Payoneer. Tài khoản trên Apple Pay, Google Wallet.
- Tiền kỹ thuật số phi tập trung: các loại coin, token như Bitcoin, Ethereum, Bitcoin Cash, Ripple hay các đồng tiền hoạt động trên công nghệ Blockchain.
Tiền điện tử
Tiền điện tử (Electronic currency, Electronic money, E – cash) là loại tiền tệ hoạt động dựa trên thuật toán điện tử, chúng được lưu trữ, giao dịch trên hệ thống mạng máy tính, các thẻ thanh toán điện tử.
Tiền điện tử do Ngân hàng phát hành và được Ngân hàng Trung ương đảm bảo, do đó tiền điện tử thường được xem là một loại tiền pháp định. Bản chất của tiền điện tử gồm các điểm chính:
- Bản chất của tiền điện tử là tiền pháp định do ngân hàng phát hành và được Ngân hàng Trung ương đảm bảo. Chúng có đầy đủ chức năng của tiền tệ là lưu trữ giá trị, trao đổi, hạch toán.
- Ngoài Ngân hàng Trung ương, các tổ chức phi ngân hàng cũng có thể phát hành tiền điện tử. Tuy nhiên các tổ chức này phải được cấp phép, chịu sự giám sát chặt chẽ từ Ngân hàng Trung ương.
- Tiền điện tử có cơ chế đảm bảo tiền tệ (quy định của Ngân hàng Trung ương). Cụ thể, tiền điện tử do ngân hàng phát hành phải đảm bảo tỷ lệ dự trữ bắt buộc. Tiền điện tử do tổ chức phi ngân hàng phát hành phải đảm bảo mức ký quỹ tại hệ thống ngân hàng.
Dựa trên bản chất của tiền điện tử, có thể thấy loại tiền này có nhiều ưu điểm vượt trội so với tiền vật lý truyền thống:
- Tạo ra sự thuận tiện trong giao dịch. Mọi người có thể gửi, nhận tiền gần như ngay lập tức, số tiền giao dịch không giới hạn, thực hiện giao dịch xuyên biên giới 24/7.
- Do không tồn tại ở dạng vật lý nên tiền điện tử không thể bị làm giả.
- Khả năng bảo mật cao, chi phí giao dịch thấp thậm chí là miễn phí (ví dụ như chuyển khoản trong cùng một hệ thống ngân hàng)
- Hỗ trợ phát triển thương mại điện tử, các giao dịch trực tuyến.
Tiền ảo
Tiền ảo là một loại tiền kỹ thuật số không được phát hành hay kiểm soát bởi Ngân hàng Trung ương hay Chính phủ. Tiền ảo do tư nhân, tổ chức, doanh nghiệp phát hành và được chấp nhận trong một cộng đồng cụ thể. Ví dụ như tiền ảo trong game, hệ thống xu trong sàn giao dịch tiền ảo uy tín.
Từ khái niệm kể trên, tiền ảo cũng có thể được dùng để chỉ cho Cryptocurrency (tiền mã hóa). Những loại tiền được phát triển dựa trên công nghệ riêng, hoàn toàn phi tập trung và có giá trị trao đổi.
Do chỉ được chấp nhận và hoạt động trong một cộng đồng nhất định, tính ứng dụng của tiền ảo là không cao. Chức năng chính của tiền ảo là để thanh toán ngang hàng hoặc mua hàng hóa, dịch vụ, tuy nhiên ứng dụng này còn hạn chế.
Tiền mã hóa
Tiền mã hóa (Cryptocurrency) là tiền kỹ thuật số được xây dựng trên công nghệ Blockchain. Mọi giao dịch tiền mã hóa đều diễn ra một cách phi tập trung thông qua các smart contract. Thông tin giao dịch lưu trữ trên mạng lưới Blockchain, những thông tin này được thành viên của chuỗi khối (các node) xác thực và không thể bị thay đổi.
Đồng tiền mã hóa đầu tiên xuất hiện trên thế giới vào năm 2009 là Bitcoin . Kể từ đó, hàng loạt các đồng tiền mã hóa khác được tạo ra. Người ta thường gọi các đồng tiền mã hóa khác Bitcoin là các đồng altcoin.
Do Cryptocurrency phát triển dựa trên công nghệ Blockchain phi tập trung nên có nhiều ưu điểm như: có thể giao dịch xuyên biên giới mọi lúc mọi nơi, chi phí giao dịch thấp, tính bảo mật cực kỳ cao.
Giá trị các đồng tiền mã hóa không được bảo đảm bởi bất kỳ loại tài sản thực tế nào nên giá trị của chúng thường có biến động lớn, phức tạp.
Chuỗi khối Blockchain
Blockchain là công nghệ có vai trò quan trọng đối với thị trường tiền kỹ thuật số nói chung và Crypto nói riêng. Blockchain là công nghệ dữ liệu phân cấp bao gồm các khối thông tin được liên kết với nhau bằng các đoạn mã. Mỗi khối chứa thông tin giao dịch, thời gian khởi tạo, mã liên kết với khối trước đó. Khi thông tin trên khối đã được xác thực và lưu trữ lên blockchain, hầu như không có cách nào để thay đổi những thông tin này.
Các giao dịch diễn ra trên Blockchain thông qua việc thực hiện các hợp đồng thông minh (smart contract). Các giao dịch được xác thực thông qua cơ chế đồng thuận. Mỗi blockchain lại có cơ chế đồng thuận khác nhau, phổ biến nhất là Proof of Work (bằng chứng công việc) và Proof of Stake (bằng chứng cổ phần). Bạn cũng có thể tham khảo bài viết sau đây để hiểu hơn về công nghệ Blockchain: công nghệ chuỗi khối Blockchain
Lời kết
Chúng ta vừa tìm hiểu xong phân loại hệ thống tiền kỹ thuật số, cũng như bản chất của tiền điện tử. Qua bài viết này, hy vọng bạn đọc đã có thể phân biệt được các khái niệm tiền ảo, tiền mã hóa, tiền điện tử.
